Haclendik! Şimdi Ne Yapacağız? Postmortem Süreci ile Kriz Yönetimi

Gerçek bir siber saldırı yada bilgi güvenliği ihlali öncesi birçok politika, prosedür, bununla bağlantılı tatbikat planları mevcuttur. Ancak kriz anı ve sonrasında bu süreci yönetmek oldukça zor ve karmaşık bir hal alır. Neden hacklendik, olay ilk nereden başladı, neleri kaybettik, hangi aksiyonlar alınmalı gibi onlarca soru bir kaos ortamına neden olabilir. O yüzden kriz özellikle kriz sonrası süreç doğru ve etkin yönetilirse, benzer bir sorunun tekrar etmesinin büyük ölçüde önüne geçmiş olabiliriz.

Siber saldırılara karşı her zaman hazırlıklı olmak ne kadar önemliyse, bir saldırıya maruz kaldığınızda yapmanız gerekenler de bir o kadar kritiktir. Bir şirketin hacklenme durumunda profesyonel ve sistematik bir şekilde adım atması, olası hasarı en aza indirgeyebilir ve gelecekteki tehditlere karşı daha güçlü bir savunma geliştirilmesini sağlayabilir. Bu noktada devreye giren postmortem süreci, bir saldırı sonrası yapılan analiz ve iyileştirme çalışmalarını ifade eder. Bu yazıda, hacklenme sonrası postmortem sürecini nasıl yöneteceğinizi ve bu sürecin kritik detaylarını ele alacağız.

1. Postmortem Nedir?

Postmortem, bir siber saldırı ya da güvenlik ihlali sonrası yapılan detaylı inceleme ve analiz sürecidir. Amaç, saldırının nasıl gerçekleştiğini, hangi zafiyetlerin kullanıldığını, etkilerinin ne olduğunu ve gelecekte benzer olayların nasıl önlenebileceğini anlamaktır. Bu süreçte, olayın tüm yönleri gözden geçirilir ve kapsamlı bir rapor hazırlanır. Postmortem aynı zamanda, kurum içi ekiplerin olaydan ders çıkarmasını ve siber güvenlik stratejilerini güncellemelerini sağlayan kritik bir adımdır.

2. Postmortem Süreci Nasıl Yönetilir?

Bir saldırı sonrasında postmortem süreci birkaç aşamadan oluşur ve her aşama, gelecekteki güvenlik ihlallerini önlemek açısından büyük bir öneme sahiptir:

2.1. İlk Müdahale ve Olayın İzolasyonu

Saldırının fark edilmesiyle birlikte ilk adım, tehditin sistemler üzerindeki etkilerini minimize etmek ve saldırganın daha fazla hasar vermesini engellemektir. Bu adımda yapılması gerekenler:

• Etkilenen sistemlerin izolasyonu: Saldırganın erişim sağladığı ağ, sunucu ya da hesaplar derhal izole edilmelidir.
• Şifre ve erişim yetkilerinin değiştirilmesi: İhlal edilen hesaplar veya sistemler için güçlü ve benzersiz şifreler belirlenmeli ve gerekli erişim izinleri gözden geçirilmelidir.
• Log kayıtlarının toplanması: Sistem log’ları ve saldırı anındaki aktivitelerin kaydedilmesi, saldırının nasıl yapıldığını anlamak açısından kritik rol oynar.

2.2. Olayın İncelenmesi ve Kök Sebep Analizi

Saldırı sonrası yapılan teknik incelemeler, saldırının kök nedenini belirlemek için gerçekleştirilir. Kök sebep analizi, saldırganların sistemlere nasıl sızdığını ve hangi güvenlik açıklarını kullandıklarını anlamaya yönelik adımlar içerir. Bu analiz sırasında şu sorulara yanıt aranır:

• Hangi zafiyet kullanıldı?
• Saldırı hangi aşamada fark edildi?
• Veri sızıntısı yaşandı mı? Yaşandıysa hangi veriler çalındı?

2.3. Hasar Değerlendirmesi

Saldırının yarattığı hasar, şirketin verileri, müşteri bilgileri, itibar ve iş sürekliliği üzerindeki etkileri göz önünde bulundurularak değerlendirilir. Bu aşamada:

• Etkilenen varlıklar: Hangi sistemler, veritabanları veya hizmetler etkilenmiştir?
• Finansal ve operasyonel kayıplar: Saldırının iş sürekliliği üzerindeki etkisi nedir? Müşterilere yönelik güven kaybı yaşandı mı?
• Regülasyonlara uygunluk: Veri sızıntısı durumunda yerel veya uluslararası veri koruma yasalarına uygun olarak raporlama yapılmalı ve gerekli hukuki adımlar atılmalıdır (örneğin KVKK, GDPR).

2.4. İyileştirme ve Güvenlik Önlemlerinin Güncellenmesi

Postmortem sürecinin en önemli adımlarından biri, saldırının tekrar yaşanmaması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve mevcut güvenlik protokollerinin güncellenmesidir. Bu adımlar genellikle şunları içerir:

• Sistem yamalarının uygulanması: Zafiyetin ortaya çıktığı alanlarda gerekli güncellemeler yapılmalıdır.
• Güvenlik testleri ve pentest: Sistemlerin zayıf noktalarını tespit etmek için düzenli olarak güvenlik testleri (penetrasyon testleri) yapılmalı ve sonuçlarına göre aksiyon alınmalıdır.
• Farkındalık eğitimleri: İnsan kaynaklı hatalar saldırıların başlıca sebeplerinden biridir. Bu yüzden, tüm çalışanlara siber güvenlik farkındalığı eğitimleri verilmelidir.

2.5. Raporlama ve Sonuçların Paylaşılması

Postmortem sürecinin tamamlanmasının ardından, saldırı sonrası öğrenilen dersler ve alınacak aksiyonlar detaylı bir raporla belge haline getirilir. Bu rapor:

• Yönetim ekibine sunulmalı ve alınacak aksiyonlar hakkında stratejik bir yol haritası çizilmelidir.
• İlgili paydaşlarla paylaşılmalı ve özellikle regülasyon gereği raporlamaya ihtiyaç varsa yasal bir süreç başlatılmalıdır.

3. Postmortem Sürecinin Kritik Önemi

Postmortem, sadece saldırı sonrasındaki bir inceleme süreci değil, aynı zamanda gelecekte benzer olayların tekrar yaşanmasını önlemek için alınacak aksiyonların belirlendiği bir fırsattır. Bu süreç sayesinde:

• Siber güvenlik stratejiniz daha güçlü hale gelir.
• Saldırıdan çıkarılan dersler, yeni bir güvenlik protokolüne dönüşür.
• Gelecekteki olası saldırılara karşı daha hazırlıklı olursunuz.

Hacklenmek her kurum için kaçınılmaz bir risk gibi görünse de, doğru yönetilen bir postmortem süreci, bu durumu fırsata çevirebilir. Güçlü bir olay müdahale planı ve detaylı postmortem analizleri, siber güvenlik açıklarını kapatmak ve şirketin uzun vadeli güvenliğini sağlamak için kritik öneme sahiptir. Saldırı sonrası yapılacak her adım, bir sonraki saldırıya karşı savunma hattınızı güçlendirecektir.

Hacklendiyseniz, paniğe kapılmadan profesyonel bir yaklaşımla postmortem sürecini başlatmak, kurumunuzun güvenliğini geri kazanmanın ilk adımıdır.